شكست نشريات ادبى دوران تبعيد

فریده جلایی‌فر- روانشناس و منتقد اجتماعی

فصلنامه باران، يكى از بهترين مجلات ادبى، به همت جناب مسعود مافان به دستم رسيد. با كمال تأسف متوجه شدم آخرين شماره‌ى باران را در دست دارم. قلبم درد گرفت، و با خود فكر كردم، آيا انتشار يك مجله‌ى ادبى با توان باران بايد محكوم به شكست باشد؟

به گفته‌ى مسعود مافان :” باران پايگاه آنانى است كه نمى‌خواهند سانسور شوند. دفاع از كلمه و جادوى كلام مانيفست ما خواهد بود “. 

آيا نسل امروز ايران با شبكه‌هاى اجتماعى آسوده‌تر ارتباط برقرار مى‌كند؟ اگر چه ژرفناى كتاب را نداشته باشند؟ آيا فرداى ايران خالى از آرمانگرايان خواهد بود؟ و صدها پرسش ديگر …

گويا در آغاز اين سده توان خواندن‌مان كم و بى حوصلگى و شتابزدگى جايگزين كم خواندن وادعاى زياد دانستن شده !!

گويا توان ادبيات كم رنگ‌تر شده و جايش را به شبكه‌هاى اجتماعى داده، آيا بايد نگران بود؟

آيا كتابخوانى در نسل آينده‌ى ايران كمتر و كمتر می‌شود؟ تيراژ كتاب‌ها نزول مى‌كند و همزمان كنسرت‌ها و سريال‌هاى تركى و راحت فهم، بيشتر و بيشتر مى‌شود؟

آيا دوران سِتَرون شدن ادبيات فرا رسيده؟ شبكه‌هاى اجتماعى ما را به كم دانستن و سريع دانستن سوق مى دهند؟

همه در باره‌ى همه چيز ادعا داريم، اما اين ادعا ژرف نيست و در سطح مى‌ماند. در تمام موضوعات وارديم. طب، وكالت، حسابدارى…

با خواندن يك مقاله‌ى نصفه نيمه اظهارعقيده مى‌كنيم و از ديگران هم انتظار تأييد داريم .

هروقت كم مى‌آوريم، شعر مى‌خوانيم بدون اينكه مفهوم واقعى‌اش را فهميده باشيم.

از نويسندگان و فلاسفه نمونه مى‌آوريم، بدون شناخت واقعى از آنان. و اين “از هر چمن گلى  هر روز بيشتر دامانمان را مى‌گيرد .

شايد خسته‌ايم، شايد نااميديم و شايد تبعيد و دورى از وطن، نشريات ادبى را به مرگ محكوم مى كند !!!

شكى نيست كه جمهورى اسلامى، زير بناى ايران و ايرانى را ويران كرده، اما تنها كنش‌هاى حزبى راه مبارزه نيست. بايد كنش‌هاى فرهنگى را هم دنبال كرد.

” مردم دولت ها را تغيير مى‌دهند و دولت‌ها مردم را تغيير مى‌دهند .”

اما دولت‌ها، مردمِ با توان انديشيدن را، به سختى مى‌توانند تغيير دهند. نخواندن و ندانستن حكومت‌هاى ديكتاتورى را تقويت مى‌كند، و خواندن و دانستن، پايه‌هاى حكومت‌هاى ضد آزادى و مردمى را مى لرزاند.

اگر خواهان تغيير حكومت هستيم، بايد خود را تغيير دهيم. براى تغيير بايد خواند و دانست .

كنش‌هاى حزبى زمانى كاركرد دارد كه مردم توان دانستن و تجزيه و تحليل داشته باشند و به خود متكى شوند نه به، شاه، رهبر، ناجى …

با گروهى روشنفكر و دلسوز، آشفته بازار ايران گلستان نخواهد شد .

اكثر ما خوانندگان حرفه‌اى نيستيم، مى‌خوانيم نه براى اين كه رشد كنيم، مى‌خوانيم براى اينكه به ديگرى بگوييم خوانده ايم و بيشتر از تو مى دانيم !!!

همه چيز دانيم و كم دان!!! سواد آكادمى رشته‌ى خود را داريم، اما آيا سواد اكادمى در يك رشته كافيست ؟

آيا نسل انقلابى، روشنفكر و آرمانگراى عاشق ايران و ايرانى، دورانش سپرى شده ؟؟؟