هفت پیکر نظامی گنجوی در نخستین جشنواره نوروزگان

نخستین جشنواره نوروزگان٬ روزهای ۱۰ تا ۱۲ مارس ۲۰۱۷ در شهر تورنتو برگزار می‌شود.

یکی از برنامه‌های هنری جشنواره نوروزگان٬ اجرای رقص‌های منظومه هفت پیکر نظامی گنجوی است که شاهرخ مشکین قلم٬ هنرمند برجسته و صاحب‌نام ایرانی آن‌را طراحی کرده و توسط خود او رقصندگان سازمان هنری نکیسا به روی صحنه خواهد رفت.

هفت پیکر در سال‌های اخیر در چند کشور اجرا شده٬ اما برای نخستین بار است که در کانادا و شهر تورنتو٬ بمناسبت نخستین جشنواره نوروزگان اجرا می‌شود.

شاهرخ مشکین قلم٬ دوسال پیش از نخستین اجرای هفت‌ پیکر٬ از استاد محمود زنده‌رودی٬ نقاش برجسته ایرانی که ساکن کشور فرانسه است خواسته بود تا براساس داستان هفت پیکر تابلوهایی بسازد تا همراه با اجرای هفت پیکر به نمایش گذاشته شود. استاد محمود زنده‌رودی هشت تابلو آفریده است که یکی نشان‌دهنده کل داستان هفت پیکر و هفت تابلوی دیگر روایت تصویری هفت اقلیم از داستان هفت پیکر است.

خانم حورا یاوری٬ نویسنده و پژوهشگر تاریخ و ادبیات ایران نیز یادداشتی در باره داستان هفت پیکر و آثار محمود زنده‌رودی نوشته است.

در باره هفت پیکر نظامی گنجوی

نوشته: حورا یاوری (نویسنده و پژوهشگر)

هفت پیکر، چهارمین منظومه از منظومه‌های پنجگانه نظامی گنجوی، در شمار دل انگیزترین منظومه‌های عاشقانه جهان است. هفت پیکر داستان زندگی بهرام گور(بهرام پنجم) پادشاه ساسانی است که نامش بیشتر از همه شاهان تاریخ به افسانه ها و رویدادهای شگفتی آفرین پیوند خورده است.

 در ایام پادشاهیش، که دوران رفاه ایران و نیکبختی ایرانیان است، آوای چنگ و رود از سراسرایران به گوش می‌رسد. درکاخ پر آوازه و افسانه‌ای خورنق بزرگ شده و در کاخ رنگینی که انگاره آن آسمان است زندگی می‌کند؛ کاخی که ستون‌های آن استوار برعدد هفت است؛ کاخی با هفت گنبد به رنگ هفت اختر و برابر با هفت اقلیم جهان و هفت روز هفته و هفت فلز؛ کاخی که درون هر یک از گنبدهایش شاهزاده خانم یکی از اقلیم‌های هفتگانه جهان مشتاق و چشم به راه بهرام است.

حضور بهرام در شب‌های درخشان این کاخ‌ها از روز شنبه وگنبدسیاه، که گنبد ستاره زحل و اقلیم هند است، آغاز می‌شود و در روز آدینه وگنبد  سپید، که گنبد ستاره زهره و سرزمین ایران است به پایان می‌رسد. بهرام در هفت روز هفته همدل و همزبان با دلداری که به دیدارش می‌رود، با لباسی به رنگ هر گنبد، به درون گنبدها پامی‌گذارد، و شاهزاده بانوی هر کاخ٬ درست مثل شهرزاد قصه گوی هزار و یک شب٬ برای بهرام قصه می‌گوید و آیینه‌ای از سخن و واژه در برابرش می‌گیرد.

جهان رنگین هفت پیکر در درازنای قرون هنرمندان چیره دست ایران، هندوستان، افغانستان، وقفقاز را به ضیافت رنگ و شکل و شماره و واژه میهمان کرده و بسیاری از آنها صحنه‌های گوناگون این منظومه کم نظیر را با مهارتی ستودنی مصور کرده اند.

محمود زنده رودی برای نخستین بار با نگاهی مدرن و سبکی انتزاعی به دنیای خیالین نظامی پا می‌گذارد و مفاهیم و صحنه های پیچیده آن را با فرم‌هایی بدیع٬ در هفت رنگ و شکل٬ با ترکیبی از خطوط افقی و عمودی و استفاده از هندسه انتزاعی از نو می‌آفریند. اساس مفهومی هشت تابلوی نقش برجسته زنده رودی  تجریداتی مصورند، که با بهره گیری از شعر و خط فارسی به صورت المان‌های تصویری بیننده را ازدنیای واقعیت‌های روزمره جدا می‌کنند به میهمانی رنگین جهان نمادین هفت پیکر فرا می‌خوانند.

اگرچه محمود زنده رودی سالها از محیط هنری ایران بدور بوده  وفارق از جنب و جوش فعالیت‌های هنرمندان ایران میزیسته ،ولی همواره به رغم خارج نشینی در حال وهوای ایران تنفس کرده  وآثارش مملو از روح ایران و ایرانی است . محمود زنده رودی  ویا آنطور که خود تابلو‌هایش را امضا می‌کند (زنده)٬ سالها در اروپا وامریکا وافریقا نمایشگاه ترتیب داده است. سبک کار اومختص اوست .رنگ‌کاغذ یا خمیرکاغذ ورنگ جان، ویا از خمیرکاغذ تا آفرینش رنگین، خمیرمقوا و رنگ جان، عنوان‌هایی است که منتقدین هنری به آثار محمود زنده رودی داده‌اند. (زنده) سبک شناخته شده سقاخانه را با سبک (پاپ ار) غربی پیوند زده وبا استفاده از مواد روزمره، مثل بریده کاغذ ومقوا بسته بندی وبهره بردن از ادبیات کهن و غنی فارسی آثاری پدید آورده که در عین بازگویی روایات شیرین  متون فارسی، زیبا، چشم نواز و باعث کنجکاوی بیننده است. هفت پیکر محصول سالهای دوهزار و چهار محمود زنده رودی است.

 برای نخستین بار است که  هریک از بخش‌های هفت گانه منظومه عاشقانه هفت پیکر نظامی٬ جداگانه بصورت یک تابلوی بدیع وچشم نواز وبا استفاده از مواد و مصالحی معمولی و پیش پا افتاده و به سبکی کاملاً منحصر بفرد توسط محمود زنده‌رودی٬ نقاش ایرانی مقیم فرانسه٬ ساخته وعرضه شده است.

درخلق این آثار از مواد مختلفی مثل چوب، چوب پنبه، انواع مقوا، خمیرکاغذ، بریده روزنامه، عکس، کارت‌پستال، سیریش، رنگ روغن، رنگ اکریلیک، ورق طلا وپارچه استفاده شده است.

مجموعه هفت پیکر تا کنون در پاریس، نیویورک، سویس،آلمان ومونپلیه فرانسه به نمایش در آمده است. 

این مجموعه در حال حاضر در موزه هنرهای معاصر تهران نگاهداری می‌شود.