خطرهای بالا رفتن نرخ بهره بانکی در کانادا

دو هفته پس از بالا رفتن نرخ بهره بانکی، از طرف بانک مرکزی کانادا، همچنان اخبار و گزارش‌های بسیاری در باره وضعیت اقتصادی کشور منتشر می‌شود، و تغییر و تحولات احتمالی ناشی از تصمیم بانک مرکزی، مورد توجه مردم است.

گفته می شود افزایش ارزش دلار کانادا در برابر دلار آمریکا، در چند روز گذشته، یکی از بازتاب‌های بالا رفتن نرخ بهره بانکی به میزان یک چهارم درصد، پس از نزدیک به هفت سال است.

به نظر برخی از کارشناسان اقتصادی افزایش نرخ بهره بانکی می‌تواند اندکی رشد سریع بهای مسکن را کاهش دهد، اما بیشتر در جهت مهار تورم تأثیرگذار است.

بانک مرکزی کانادا رشد اقتصادی کشور در سال جاری را بیش از میزان پیش بینی شده اعلام کرده است. در ماه آوریل گذشته گفته شده بود رشد اقتصادی کانادا در سال ۲۰۱۷ در حد ۲/۶ درصد خواهد بود، در حالیکه چند روز پیش اعلام شد نرخ رشد اقتصادی کانادا ۲/۸ درصد خواهد بود.

کارشناسان امور مالی می‌گویند اگر رشد اقتصادی کانادا باز هم بیشتر شود، خطر تورم پُررنگ‌تر خواهد شد و افزایش مجدد نرخ بهره بانکی پایه، از طرف بانک مرکزی، برای مهار تورم توجیه قابل قبول‌تری خواهد داشت.

پرسش‌ها درباره وضعیت اقتصادی کانادا، بویژه مهمترین ویژگی آن، بازار داغ مسکن، در شهرهای بزرگی چون تورنتو و ونکوور، بسیار است.

آیا از افزایش بهره بانکی از سوی بانک مرکزی کانادا باید نگران بود؟ آیا دوران رشد سریع و مهار نشدنی قیمت مسکن در تورنتو و ونکوور به پایان رسیده است؟ یا برعکس سرمایه‌گذاری در بازار مسکن همچنان بهترین راه ثروتمند شدن در کاناداست؟

برای آگاهی بیشتر از بازتاب  و اثرات افزایش نرخ بهره بانکی از طرف بانک مرکزی کانادا با یکی از کارشناسان امور مالی و سرمایه‌گذاری در کانادا گفتگو کرده‌ایم.

تینا تهرانچیان، علاوه بر فعالیت‌های فرهنگی – اجتماعی در جامعه ایرانیان کانادا، در جامعه گسترده‌تر کانادایی هم چهره‌ای بسیار فعال و شناخته‌ شده‌ است. تینا تهرانچیان یکی از کارشناسان آگاه امور مالی و سرمایه‌گذاری در کاناداست که از سال‌ها پیش بسیاری از رسانه‌های کانادایی، بویژه شبکه تلویزیونی CTV برای توضیح و تفسیر اخبار و گزارش‌های مالی و اقتصادی روز، از نظرات کارشناسی او استفاده می‌کنند.

همین چند روز پیش، در پی افزایش نرخ بهره پایه از سوی بانک مرکزی کانادا، تلویزیون CTV، در گفتگویی با تینا تهرانچیان نظر و تفسیر او را جویا شده بود.

تینا تهرانچیان، در گفتگویی اختصاصی با پرژن میرور به چند پرسش در رابطه با افزایش نرخ بهره بانکی و تأثیر آن بر زندگی روزانه مردم، بویژه بخشی از جامعه ایرانیان کانادا که خبرها و گزارش‌های مربوط به بازار مسکن مهمترین مشغله ذهنی و مرکز توجه آنهاست، پاسخ داد.

تینا تهرانچیان، در پاسخ به این پرسش که چرا بانک مرکزی کانادا، پس از ۷ سال کاهش و پایین نگهداشتن نرخ بهره آنرا افزایش داده گفت:

«وضع اقتصادی کانادا بهتر شده و بانک مرکزی تشخیص داده که پس از هفت سال وقت آن رسیده تا آرام آرام بهره‌ها را بالا ببرد. تلاش بانک مرکزی همیشه این است که اقتصاد بیش از حد داغ نشود، چون مشکلات فراوانی که مهمترین آنها تورم است، بوجود خواهد آمد.»

به نظر تینا تهرانچیان افزایش نرخ بهره از طرف بانک مرکزی آخرین آن نخواهد بود و گفته می‌شود در ماه اکتبر آینده بانک مرکزی بازهم بهره پایه را به میزان یک چهارم درصد افزایش خواهد داد.

– به این‌ترتیب آیا وارد دوران افزایش پی‌درپی نرخ بهره‌های بانکی شده‌ایم؟

* بله کاملا اینطور است. اما بستگی به این دارد که میزان افزایش بهره پایه و سرعت انجام آن به چه میزان باشد. یعنی اگر افزایش نرخ بهره بانکی به نیم درصد تا یک درصد ختم شود، تأثیر زیادی بر بازار مسکن، که دغدغه خیلی‌ها در بزرگشهر تورنتو و ونکوور است، نخواهد داشت. اما اگر بیش از یک درصد افزایش پیدا کند و به سرعت انجام شود، آن وقت شوک بیشتری به سیستم وارد خواهد شد و تأثیر آن در سرد کردن بازار مسکن بیشتر خواهد بود.

– بالا رفتن نرخ بهره بانکی، به غیر از بازار مسکن، در بخش‌های دیگر اقتصاد چه تأثیری خواهد داشت؟

* وقتی نرخ بهره بالا برود، دلار کانادا قوی‌تر خواهد شد. در آنصورت صنایع صادراتی نفع زیادی نمی‌برند. چون خریداران خارجی برای دلار کانادا باید قیمت بیشتری بپردازند و اجناس کانادایی در بازارهای خارجی گرانتر خواهد شد و رقابت را از دست می‌دهند. از طرف دیگر شرکت‌هایی که بیشتر به واردات متکی هستند وضع بهتری خواهند داشت، چون با دلار کانادایی قوی‌تر، اجناس بیشتری خریداری می‌کنند.

– بالا رفتن نرخ بهره پایه در زندگی روزانه مردم عادی چه تأثیری خواهد داشت؟

* بزرگترین تأثیر افزایش نرخ بهره بانکی، روی زندگی افرادی خواهد بود که وام‌های با نرخ متغیر دارند. وام‌های مسکن با نرخ متغیر و «لاین‌آوکردیت»ها، که همه نرخ متغیر دارند و وام‌های دانشجویی بیشتر متأثر خواهند شد. چون بلافاصله باید بیشتر بهره بپردازند و در نتیجه پول کمتری برای مخارج دیگر زندگی خواهند داشت. به همین دلیل موقع مناسب برای بدهکاران است که وام‌های خود را مرور کنند. برخی را با هم ترکیب کنند و هرطور شده نرخ بهره کلی را که پرداخت می‌کنند پایین بیاورند. یعنی هم میزان وام خود را کم کنند و هم اینکه اگر وام مسکن دارند نرخ بهره متغیر را ثابت کنند. چون احتمالا بهره‌های کنونی، پایین‌ترین بهره‌هایی است که تا به حال داشته‌ایم.

ـ ورود به دوران بالارفتن نرخ بهره پایه، از نگاه کلی مثبت است یا منفی؟

* بستگی دارد که میزان افزایش نرخ بهره پایه با چه سرعتی و چقدر بالا رود. تا ۱ درصد افزایش را اقتصاد کشور راحت هضم می‌کند و تغییرات زیادی ایجاد نخواهد کرد و عملا نشانه خوبی است، چون اقتصاد در حال رشد است و قوی‌تر می‌شود.

اگر اقتصاد ناگهان و به میزان زیاد داغ شود، آنوقت بانک مرکزی نرخ بهره‌ها را سریع اضافه می‌کند و شوک وارد شده به سیستم در کوتاه مدت باعث سرد شدن بازار مسکن می‌شود و بسیاری نخواهند توانست وام‌های خود را پرداخت کنند.

ـ در جامعه ایرانیان مهاجر به کانادا توجه به بازار مسکن و به هرقیمتی وارد این بازار شدن بسیار اهمیت دارد. بسیاری از ایرانی‌ها با تحمل فشارها و سختی‌های باورنکردنی وارد بازار مسکن شده‌اند، چون قیمت‌ها هر روز و در حد دو رقمی بالاتر می‌رود و همه تصور می‌کنند که هر روز ثروتمندتر می‌شوند. توصیه شما به ایرانی‌هایی که پس اندازی دارند و یا سرمایه زندگی خود را از ایران می‌آورند و می‌خواهند وارد بازار مسکن بشوند چیست؟

* مهمترین نکته این است که تعادل را باید حفظ کرد. سرمایه‌گذاری در بازار مسکن کار خوبی است. اما وقتی شما بقول معروف همه تخم مرغ‌هایتان را در یک سبد می‌گذارید، آنجا مشکل ساز خواهد شد و ریسک بالایی دارد. بنابراین همیشه نباید همه سرمایه را در بازار مسکن گذاشت. همانطور که نباید همه سرمایه را در بازار سهام یا سپرده‌های ثابت گذاشت. همیشه باید تنوع وجود داشته باشد. اگر توازن حفظ شود و تنوع وجود داشته باشد، همیشه ضریب ایمنی لازم را خواهیم داشت. اگر یکی از این بازارها خراب شود، تمام سرمایه در خطر نخواهد بود.

تینا تهرانچیان، در پایان گفتگوی خود با پرژن میرور تأکید کرد:« یکی از مشکلات در مورد جوامع مهاجر، مثل جامعه ایرانیان و چینی‌ها، بویژه آنها که در چند سال اخیر به کانادا آمده‌اند، این است که هرگز دوره‌های سقوط بازار املاک را تجربه نکرده‌اند. مثلا کسی که سال ۸۹ یا ۹۰ میلادی در کانادا زندگی کرده است دیده بود وقتی ناگهان بازار مسکن شروع به منفی شدن و سرد شدن می‌کند، خیلی راحت قیمت ملک ۳۰ تا ۴۰ و حتا ۵۰ درصد پایین می‌آید. دوره پیش که این اتفاق افتاد ۱۷ سال طول کشید تا آن املاک دوباره به قیمت اولیه خود برگردد. اما کسی که ۱۵ سال پیش به کانادا آمده هیج ایده‌ای از آن وضعیت ندارد و فقط دیده است که قیمت مسکن هر سال دو رقمی بالا می‌رود. بنابراین تصور می‌کند همیشه اینطور بوده و همینطور خواهد بود.»

نینا تهرانچیان اضافه کرد:« در حالیکه در اقتصاد، تمام سرمایه‌گذاری‌ها دوره‌ای هستند و این دوره‌ها زمانی طولانی‌تر خواهد شد. بطور معمول در آمریکای شمالی هر ۹ تا ۱۰ سال بازار مسکن افت می‌کرد و دوباره شروع به رشد می‌کرده است. اما حالا ۲۱ سال است که قیمت‌ها در بازار مسکن کانادا مرتب در حال افزایش است و کاملا غیرعادی است. دیر یا زود این داغی فروکش می‌کند. چون وضعیت کنونی نمی‌تواند پایدار باشد. به همین دلیل باید برای روبرو شدن با چنین وضعیتی آمادگی داشت.»