آغاز روند پیگیری پرونده سرنگونی هواپیمای اوکراین در محاکم بین‌‌المللی 

حامد اسماعیلیون، سخنگوی انجمن خانواده‌های جان‌باختگان پرواز اوکراینی، از فراخوانده شدن جمهوری اسلامی به همکاری با دادگاه بین‌المللی لاهه در رابطه با «سرنگونی عامدانه» هواپیمای مسافربری اوکراینی خبر داد.

سخنگوی این انجمن روز چهارشنبه ۲۸ دسامبر تأیید کرد که ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا در نامه‌‌ای به خانواده‌‌ها اطلاع داده است که روند ارجاع پرونده به «دیوان بین‌المللی دادگستری» در لاهه آغاز شده است.

گروه بین‌المللی هماهنگی و واکنش برای قربانیان پرواز پی‌اس ۷۵۲ اوکراینی، شامل کشورهای کانادا، اوکراین، بریتانیا و سوئد، اعلام کرد در تلاش برای پاسخگو کردن جمهوری اسلامی، درخواست داده این پرونده به یک نهاد داوری الزام‌ آور ارجاع شود.

گروه بین‌المللی هماهنگی و واکنش برای قربانیان پرواز اوکراینی در بیانیه‌ای اعلام کرد: «اقدام ملموسی انجام داده‌ایم تا اطمینان حاصل کنیم تلاش‌‌هایمان برای پاسخ‌گویی ایران درباره ساقط کردن غیرقانونی پرواز پی‌اس ۷۵۲ اوکراین می‌تواند به فاز حل و فصل اختلافات منجر شود.»

درخواست گروه چهار کشور، به استناد ماده ۱۴ کنوانسیون جلوگیری از اَعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری، ارائه شده است.

این نخستین بار است که گروه چهار کشور کانادا، بریتانیا، سوئد و اوکراین، در بیانیه‌ای رسمی شلیک موشک‌های سپاه به هواپیمای مسافربری اوکراینی را «عامدانه» خوانده است. 

ملانی جولی، وزیر خارجه کانادا، با اشاره به بیانیه مشترک گروه بین‌المللی هماهنگی و واکنش برای قربانیان پرواز ۷۵۲ اوکراینی نوشته است: «کسانی که عزیزانشان را از دست دادند سزاوار عدالت‌اند. ما گام مهمی برای پیشبرد پیگیری این عدالت در سطح بین‌المللی برداشته‌ایم و به همکاری برای پاسخگویی ایران ادامه خواهیم داد.»

در اواخر شهریور، انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز اوکراینی از ثبت شکایت رسمی و مستقل خود علیه جمهوریاسلامی و سپاه پاسداران در دیوان بین‌المللی کیفری لاهه خبر داده بود.

این شکایت جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران را به کشتار عامدانه غیر نظامیان و ارتکاب جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت متهم کرده است. در این شکایت علاوه بر ارائه شواهد مختلف در ارتباط با این پرونده، شواهدی درباره اقدامات سپاه پاسداران پیش و پس از سرنگون کردن این هواپیمای مسافربری ارائه شده است.

براساس بیانیه انجمن خانواده‌های جانباختگان پرواز پی‌اس ۷۵۲، جمهوری اسلامی شش ماه فرصت دارد تا به درخواست چهار کشور بریتانیا، کانادا، سوئد و اوکراین -که شهروندانشان در هواپیما بودند- برای شرکت در روند حل اختلاف پاسخ دهد.

اگر ایران این درخواست را نپذیرد چهار دولت می‌توانند پرونده را «رسما به دیوان بین‌المللی دادگستری در لاهه ارجاع دهند».

پرواز پی‌اس-۷۵۲ هواپیمایی اوکراین اینترنشنال، بامداد چهارشنبه ۱۸ دی ماه سال ۹۸ دقایقی پس از پرواز هدف موشک‌های سپاه پاسداران قرار گرفت و همه ۱۷۶ سرنشین آن کشته شدند.

جمهوری اسلامی دلیل سرنگونی این هواپیمای مسافربری را خطای انسانی عنوان کرده و تاکنون از پاسخگویی به دادخواهان پرونده و کشورهایی که شهروندانشان با شلیک موشک‌های سپاه پاسداران کشته شده‌اند، خودداری کرده ‌است.

جمهوری اسلامی به رغم گذشت سه سال از این حادثه از شفاف ‌سازی و همکاری با کشورهایی که شهروندانشان کشته شده‌‌اند، سر باز زده است.

در همین حال و در پی خیزش جهانی ایرانیان در بیش از ۱۵۰ شهر جهان، با فراخوان انجمن خانواده قربانیان پرواز اوکراینی، فشارهای نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی بر خانواده‌‌های قربانیان که در ایران ساکن هستند افزایش یافته است.