به بهانه نمایش فیلم آواز خدا

by | Dec 9, 2018

دکتر ابوالفضل اقوامی

سال‌ها است نوای آسمانی تنبور تنم را لرزانده و آتش به جانم ریخته، بی آن که بدانم علتش چیست؟ چه در سال های اقامت در کرمانشاه در کودکی و سفر به شهرستان‌های مختلف آن نواحی، چه سال‌هایی که بنا به الزام شغل و زندگی، در شهرهای مختلف استان خراسان، گشته و زندگی کرده ام، در همه این سال‌ها، هیچ گاه علت تأثیر رمز آلود این ساز، علیرغم سادگی بیش از حدش بر من مکشوف نگردیده بود.

توفیق یارم شد و در تاریخ پنجم دسامبر ۲۰۱۸ (۱۵ آذر ۱۳۹۷) در اولین نمایش عمومی فیلم مستند “آواز خدا”، اثر هنرمند ارزنده عارف محمدی، در تورنتو حضور یافتم.

فیلم خوش ساخت و ارزشمندی که روایتگر داستان سفر او است به مهد “تنبور”، کردستان، البته با نیّت تهیه گزارش از کهنسال‌ترین تنبورنواز و در عین حال مرشد معنویِ یکی از آیین‌های عرفانی کهن ایران (یارسان)، سید قدمیار، که شور بختانه اندکی پیش از سفر روایتگر، به رحمت خدا می‌رود.

این سفر بهانه‌ای می‌شود تا تاریخچه چند هزار ساله تنبور و نیز آیین یارسان توسط دکتر بهمن کاظمی، پژوهشگر و موسیقی‌دان، شکافته و بررسی شود.

فیلم‌برداری، تدوین، دکوپاژ و بطور کلی همه عوامل فیلم در تراز جهانی و حاصل سال‌ها مرارت و تجربه فیلمساز به طور اخص و سایر همکارانش بطور اعم می باشد.

موسیقی که موضوع اصلی فیلم است و نیازمند دقت و وسواس زیاد، بسیار هنرمندانه بکار گرفته شده بود، بخصوص موسیقی کردستان که بسیار غنی است و به اندازه خودِ تنبور قدمت و ظرافت دارد. در حالی که بعلت حساسیت مطلب، می توانست مهم‌ترین نقطه آسیب فیلم باشد، برعکس نقطه قوت فیلم گردیده است.

انتخاب و توصیف الحان مختلف آوازها و مقام های موسیقی نواحی کردستان، آن هم به صورت مستند و علمی بسیار خوب انجام شده و با اینکه در بخش اجرای موسیقی در فضای باز، صدابرداری سر صحنه انجام نشده، ولی صدا و تصویر کاملا هنرمندانه سینک و منطبق شده اند.

البته به نظر من صحنه نواختن تنبور بر بالای صخره و سنگ به همراه رقصِ سماع، اگرچه نمادین و بسیار زیبا است و‌ استفاده از تکنولوژی های جدیدِ فیلم برداری با پهپاد آن را بسیار زیبا کرده، اما تا حدی روایت طبیعی و مستند گونه فیلم را آسیب زده است. ضمن اینکه اصولا این گونه رقصِ سماع، مخصوص قونیه و دراویش آن جا است و در کردستان آن چنان رایج نیست. صحنه های زیبا و هزار رنگ تنبور نوازیِ دسته جمعی یارسانی ها به اندازه کافی واقعی و تأثیر گذار بودند.

تحقیقات کامل و جامع در مورد تنبور و آیین عرفانی “یارسان” که از زبان دکتر بهمن کاظمی، پژوهشگر و موسیقی دان شنیده می شود، به حق مهم‌ترین نقطه قوت فیلم و  پاسخ بسیاری از ناگفته ها در مورد این ساز عرفانی و باستانی است.

تنبور در سفر دور و دراز چند هزار ساله اش به همه جا سفر کرده و در مناطق مختلف اسامی مختلف یافته است. منجمله در خراسان دو تار نام گرفته و نوازندگان ابتدایی و اصلی اش ساکنان کُرمانْجِ شمال خراسان (ایلی از کردهای ایران که در همه جای ایران پراکنده شده و به زبان خاص کُرمانجی سخن می‌گویند) بوده‌اند.

بزرگانی از خطه خراسان که من می‌شناسم، عثمان حق پرست و غلامعلی پور عطایی از جنوب خراسان و حاج قربان سلیمانی و حسین یگانه و فرزندش محمد یگانه از نوازندگان بنام شمال خراسان هستند.

نقطه قوت دیگر فیلم تنبور نوازی و آواز خوانی همزمان خانم دنیا کمالی بود که تأثیر شدیدی بر مخاطب می گذاشت و در حالی که آواز خواندن زنان در شرایط فعلی ایران، تابو و ممنوع است، انتخاب ایشان به عنوان نوازنده و خواننده بسیار انتخاب هوشمندانه ای بود.

دنیا ترانه بسیار زیبایی می‌خواند و در پایان فیلم هم پیامِ خود، مردم سلحشور کرد و فیلمساز را یکجا به مخاطبین می دهد که:

“به امید روزی که هرکس به جای اسلحه، سازی در دست بگیرد.”

رمز و راز تاثیر تنبور بر روح و جان ما نیز همین است که تنبور، حافظه تاریخی چند هزار ساله قوم و نژاد ما است، حافظه‌ای که شاهد همه پیروزی‌ها، شکست‌ها، فراز و فرودها و غم و شادیِ تمدن کهنسال ایرانی بوده و در وجود نماینده خلفِ قوم ما، یعنی مردم سلحشور کردستان و در قامت تکیده سازی که به ظاهر چوبی و پوستی و سیمی خشک است، متبلور شده است.

خشک سیمی خشک چوبی خشک پوست

از کجا می‌آید این آوای دوست؟

بانگ گردش‌های چرخ است اینکه خلق،

می نوازندش به تنبور و به حلق.

پرنس کریم آقا خان که بود؟

پرنس کریم آقا خان که بود؟

پرنس آقا خان چهارم، رهبر معنوی مسلمانان اسماعیلی جهان و مردی که نزدیک به هفت دهه رهبری اخلاقی و فعالیت‌های بشردوستانه را با ثروت شخصی عظیم ترکیب کرده بود، روز سه‌شنبه ۴ فوریه در لیسبون، پرتغال در سن ۸۸ سالگی درگذشت.

بازپس‌گیری کنگره ایرانیان کانادا برای چه؟ و چگونه؟

بازپس‌گیری کنگره ایرانیان کانادا برای چه؟ و چگونه؟

اصولا چرا فعالان جامعه ایرانی-کانادایی که در تلاش برای بازپس‌گیری کنگره ایرانیان کانادا هستند، نهاد مشابه دیگری تأسیس نمی‌کنند تا آزادانه اهداف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی یا خدماتی خود برای کامیونیتی ایرانی-کانادایی را به پیش ببرند؟
آیا نباید کنگره موجود را منحل کرد و از اساس نهاد دیگری تأسیس کرد؟

جشن زادروز زنده یادان شهریار محمدی و امیرجواد اسعد زاده

روز یکشنبه ۱۲ مه مراسم جشن زاد روز شهریار محمدی و امی جواد اسعد زاده در شهر تورنتو با حضور دهها تن از فعالان سیاسی و اجتماعی و گروهی از اعضای خانواده‌های قربانیان برگزار شد.

ضرورت توجه بیشتر به شهروندان ایرانی-کانادایی

چند روز پیش یکی از شهروندان ارشد ایرانی-کانادایی، زنده یاد شاهرخ جوادی، بار سفر همیشگی بست و رفت. مانند بسیاری دیگر که به دلیل کهولت سن یا بیماری دفتر عمرشان دور از سرزمین مادری بسته می شود.
زنده یاد شاهرخ جوادی از معدود انسان‌هایی بود که در این سه دهه زندگی و کار در بطن جامعه ایرانی-کانادایی بزرگشهر تورنتو می‌شناختم

کمپین اهدای خون به نام و یاد مهسا امینی و جانباختگان راه آزادی

همزمان با سالروز آغاز خیزش انقلابی #زن_زندگی_آزادی و کشته شدن مهسا امینی، گروهی از فعالان فرهنگی- اجتماعی شهرهای تورنتو، ونکوور و مونترآل یک کمپین اهدای خون، به نام و یاد مهسا امینی و سایر جانباختگان سرکوب‌های خونین یک سال گذشته ترتیب داده‌اند.

تظاهرات مشترک ایرانیان و اوکراینی‌ها در شمال تورنتو

روز شنبه ۱۲ نوامبر ۲۰۲۲، حدود ۵ هزارتن از اعضای جامعه ایرانیان و کامیونیتی اوکراینی‌های بزرگشهر تورنتو یک راهپیمایی و گردهمایی مشترک برای حمایت از خیزش انقلابی مردم ایران و محکوم کردن تجاوز روسیه به کشور اوکراین برگزار کردند.

آیا لغو بازی فوتبال ایران و کانادا پایان ماجراست

بازی دوستانه‌ای که قرار بود روز ۵ ماه ژوئن میان تیم‌های فوتبال کانادا و ایران در شهر ونکوور در استان بریتیش کلمبیا انجام شود، لغو شده است.

دادخواهی، امتداد مبارزه

انجمن دانشجویان ایرانی دانشگاه تورنتو، با همکاری گروه «فستیوال کیان»، بمناسبت ۲۵ آبان و گرامیداشت یاد جان‌باختگان جنبش «زن، زندگی، آزادی» روز پنجشنبه ۱۶ نوامبر مراسمی با حضور تعدادی از اعضای خانواده‌های جان‌باختگان جنبش مهسا و شرکت ده‌ها تن از ایرانیان، در دانشگاه تورنتو برگزار کردند.

هشدارهای پلیس ایرانی-کانادایی به مهاجران و شهروندان

نا آشنا بودن گروه قابل توجهی از مهاجران تازه وارد به کانادا و حتا مهاجرانی که از سال‌‌ها پیش به این کشور آمده‌‌اند، با قوانین گوناگون و نقش و وظیفه مأموران پلیس در رده‌‌های مختلف فدرال، استانی و شهری، گاه مشکلات و دردسرهای قانونی پیچیده‌‌ای برای آنان بوجود می‌آورد.

تخريب اميد

اپوزيسيون چيست؟ اپوزيسيون كيست؟ اپوزيسيون چه مي‌كند و چه بايد بكند؟ آيا اپوزيسيون مسئول ايجاد تفاهم و همراهی با ديگر بخش‌های سياسی هست يا نه؟ 

حمایت از آزادی پزشکان و کادر پزشکی زندانی در ایران

گروه تازه تأسیس «دکترهای کانادایی-ایرانی برای حقوق بشر»، کمپین حمایت از آزادی پزشکان و کادر درمانی زندانی شده در ایران را آغاز کرده است.

پنجمین سالگرد جنایت سرنگونی پرواز پی‌اس ۷۵۲

پنجمین سالگرد جنایت سرنگونی پرواز پی‌اس ۷۵۲

مراسم پنجمین سالگرد جنایت سرنگون کردن پرواز پی‌اس۷۵۲ هواپیمایی اوکراین و کشته شدن ۱۷۶ انسان، که با شلیک موشک‌های سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آسمان تهران صورت گرفت، روزهای ۷ و ۸ ژانویه ۲۰۲۵ در تورنتو برگزار شد.

کتاب «درخت خرمالوی خانه‌ی ما» از طرف انتشارات زاگرس در کانادا منتشر شده است. مراسم رونمایی این کتاب روز جمعه ۱۰ ژانویه ۲۰۲۵ با حضور ده‌ها تن از ایرانیان بزرگشهر تورنتو برگزار شد.

هشدار برای مصرف نکردن تخم مرغ‌های برخی از مارک‌ها

هشدار برای مصرف نکردن تخم مرغ‌های برخی از مارک‌ها

آژانس نظارت بر مواد غذایی کانادا، هشداری که روز ۱۸ ژانویه برای مصرف نکردن تخم مرغ‌های برخی از مارک‌های موجود در بازار مواد غذایی در استان‌های بریتیش کلمبیا، انتاریو، منیتوبا و احتمالا برخی مناطق دیگر را تمدید کرده است.

درباره کمپین بازپس‌گیری کنگره ایرانیان

درباره کمپین بازپس‌گیری کنگره ایرانیان

هدف کمپین بازپس‌گیری کنگره بسیار ساده است: برگزاری انتخابات آزاد و سالم، زیر نظر هیئت بی‌طرفی که مورد اعتماد جامعه باشد. این شیوه‌ای است که در حال حاضر در تمام کشورها و نهادهای دموکراتیک انجام می‌پذیرد.

گزارش تصویری مراسم پنجمین سالگرد جنایت پرواز پی‌اس۷۵۲

گزارش تصویری مراسم پنجمین سالگرد جنایت پرواز پی‌اس۷۵۲

مراسم روز ۷ ژانویه در آرامستان الگین میلز در شمال تورنتو کنار آرامگاه پریسا اقبالیان و ری‌یرا اسماعیلیون( همسر و فرزند حامد اسماعیلیون)، و چند قربانی دیگر ادامه یافت. شامگاه ۷ ژانویه مراسم شمع‌افروزی بیاد قربانیان پرواز پی‌اس۷۵۲ در پارک یونیتی در شهر ریچموند هیل، در شمال تورنتو برگزار شد. در این مراسم آتنا دائمی، زندانی سیاسی سابق و فعال حقوق بشر و حامد اسماعیلیون و شهردار ریچموند هیل سخنرانی کردند.

جاستین ترودو: کانادا آماده واکنش شدید در صورت اعمال تعرفه‌های گمرکی آمریکا است

جاستین ترودو: کانادا آماده واکنش شدید در صورت اعمال تعرفه‌های گمرکی آمریکا است

جاستین ترودو، نخست‌وزیر کانادا، تأکید کرد که این کشور آماده است تا اگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، به تهدید خود برای اعمال تعرفه‌های گمرکی بر واردات کانادایی ادامه دهد، «به شدت» واکنش نشان دهد.

به خبرنامه پرژن میرور بپیوندید

Join our mailing list to receive the latest news and updates

You have Successfully Subscribed!

Share This

Share This

Share this post with your friends!