فریده جلایی‌فر- روانشناس و منتقد اجتماعی

اَرسطو:

ما همان چيزي می‌شويم كه مكرر انجام می‌دهيم.

داشتن استقلال فكرى و شهامت ابراز افكار بسيار دشوار شده. 

در جهان ِ به اصطلاح آزاد غرب، آيا به واقع آزادى بيان و تفكر وجود دارد؟ از سانسورهاى پوشيده در لفاف اخلاق، نژاد پرستى، فوبياى مذهبى و… چگونه بايد عبور كرد؟ حتا قلم به دستان هم گرفتار سانسورهاى تاخوداگاه هستند. زيستن به شيوه “خويشتن” بسيار دشوار شده.

آيا راهى براى بهتر شدن اين جهان مى‌شناسيم؟ در جهان امروز دروغ گويى و آن هم با صداى بلند يك واقعيت تلخ است. در بيشتر اوقات از بيان حقيقت (حتا اگر آن حقيقت از ديدگاه “من” باشد) در هراسيم. در هراس ِ بر چسب خوردن‌هاى ويرانگر و نهايتا طرد شدن و در انزوا آرام آرام هستى خود را ازدست دادن! 

چه بايد كرد؟ نه به نام يك فعال اجتماعى، بلكه به نام يك فرد از افراد جامعه.

آیا اولين گام در راه آزادى، عدالت خواهى نيست؟ عدالت خواهى براى تك تك افراد، نه يك گروه خاص با تفكرى خاص! 

عدالت خواهى براى “همه” نياز به “انديشيدن” دارد، كارى كه امروز بسيار مشكل شده.

نداشتن توان براى انديشيدن از انسان موجودى می‌سازد كه تنها توان دنباله روى دارد، و دنباله روى چنان هويت را متلاشى مى‌كند كه انسان دنباله رو، بدون انديشيدن قادر به انجام خوفناك‌ترين جنايت‌ها است!

توماس مان:

حقيقت مضر و زيان بار بهتر از دروغ مفيد است.

اكثر رسانه‌ها در راه توليد ترس از انديشيدن و بيان حقيقت نقش مهمى دارند.

و بدين روال و روند حقيقت در پستوهاى ذهنى‌مان زندانى می‌شود. فريب و دروغ بنياد نفرت پراكنى، نفرت از چيزها و كسانى كه به درستى نمی‌شناسيم اما براحتى قضاوت می‌كنيم. فريبكاران مظلوم نمايى می‌كنند و ترسوها كه فاقد انديشه‌اند اين فريبكاران را دنبال می‌كنند و هر كس كه دنباله روى نكند مورد نفرت واتهام قرار می‌گيرد و فريبكاران روز به روز با تغذيه از خون فريب خوردگان فربه‌تر می‌شوند.

صفحات مجازی انباشته از همين بازيهاى ننگين است. 

مهر، محبت و عشق ورزيدن كمتر ديده می‌شود و آزاديخواهان مستبد با رگ‌هاى برآمده‌ى گردن آزادى را فرياد می‌زنند.

دنياى غريبى است، خود شيفتگى و توهم همه چيز دانستن، اين انسان ناتوان از انديشيدن را نابود خواهد كرد. 

بايد واژه ها را دوباره معنا كرد، آزادى به مفهوم قبول مسئوليت را پذيرفت. عدالت را معنا كنيم، آزادى و عدالت تنها براى ”من”، ويرانگر است. بايد هر كس با هر كس گفتگو كند، از طرد شدن نترسيد و واقعيت را گفت نه هر آنچه را كه می‌شنويم،   بينديشيم و مسيوليت خود را به عنوان يك فرد از افراد جامعه بپذيريم.

فروغ فرخزاد:

كسى هست

كه هنوز 

از آشنا شدن 

با چهره ى فنا شده ى خود

وحشت نداشته باشد؟

مقاومت در برابر انكار واقعيت‌هاى تاريخى نشان از استبداد دارد و تمام افراد، حكومت‌ها و نهادهايى كه مانع از يادآورى عادلانه گذشته می‌شوند دموكراسى را به تعويق مى‌اندازند. هر ملتى كه حافظه تاريخى نداشته باشد به تكرار آن گذشته مجبور می‌شود.

مرگ رئيسى و سوگوارى نمايشى فاقد حافظه تاريخى آن، نشان از تلاش براى زدودن تاريخ است.

براى ورود به دموكراسى، ابتدا بايد همه و همه تاريخ سد ساله ايران معاصر را زير و رو كنيم و با گذشته چه خوب و چه بد روبرو شويم .روبرو شدن با واقعيت‌ها، روان بيمار جامعه‌ى جمعى ما را درمان خواهد كرد. تمام واقعيت‌ها، چه تلخ و چه شيرين.