به بهانه نمایش فیلم آواز خدا

by | Dec 9, 2018

دکتر ابوالفضل اقوامی

سال‌ها است نوای آسمانی تنبور تنم را لرزانده و آتش به جانم ریخته، بی آن که بدانم علتش چیست؟ چه در سال های اقامت در کرمانشاه در کودکی و سفر به شهرستان‌های مختلف آن نواحی، چه سال‌هایی که بنا به الزام شغل و زندگی، در شهرهای مختلف استان خراسان، گشته و زندگی کرده ام، در همه این سال‌ها، هیچ گاه علت تأثیر رمز آلود این ساز، علیرغم سادگی بیش از حدش بر من مکشوف نگردیده بود.

توفیق یارم شد و در تاریخ پنجم دسامبر ۲۰۱۸ (۱۵ آذر ۱۳۹۷) در اولین نمایش عمومی فیلم مستند “آواز خدا”، اثر هنرمند ارزنده عارف محمدی، در تورنتو حضور یافتم.

فیلم خوش ساخت و ارزشمندی که روایتگر داستان سفر او است به مهد “تنبور”، کردستان، البته با نیّت تهیه گزارش از کهنسال‌ترین تنبورنواز و در عین حال مرشد معنویِ یکی از آیین‌های عرفانی کهن ایران (یارسان)، سید قدمیار، که شور بختانه اندکی پیش از سفر روایتگر، به رحمت خدا می‌رود.

این سفر بهانه‌ای می‌شود تا تاریخچه چند هزار ساله تنبور و نیز آیین یارسان توسط دکتر بهمن کاظمی، پژوهشگر و موسیقی‌دان، شکافته و بررسی شود.

فیلم‌برداری، تدوین، دکوپاژ و بطور کلی همه عوامل فیلم در تراز جهانی و حاصل سال‌ها مرارت و تجربه فیلمساز به طور اخص و سایر همکارانش بطور اعم می باشد.

موسیقی که موضوع اصلی فیلم است و نیازمند دقت و وسواس زیاد، بسیار هنرمندانه بکار گرفته شده بود، بخصوص موسیقی کردستان که بسیار غنی است و به اندازه خودِ تنبور قدمت و ظرافت دارد. در حالی که بعلت حساسیت مطلب، می توانست مهم‌ترین نقطه آسیب فیلم باشد، برعکس نقطه قوت فیلم گردیده است.

انتخاب و توصیف الحان مختلف آوازها و مقام های موسیقی نواحی کردستان، آن هم به صورت مستند و علمی بسیار خوب انجام شده و با اینکه در بخش اجرای موسیقی در فضای باز، صدابرداری سر صحنه انجام نشده، ولی صدا و تصویر کاملا هنرمندانه سینک و منطبق شده اند.

البته به نظر من صحنه نواختن تنبور بر بالای صخره و سنگ به همراه رقصِ سماع، اگرچه نمادین و بسیار زیبا است و‌ استفاده از تکنولوژی های جدیدِ فیلم برداری با پهپاد آن را بسیار زیبا کرده، اما تا حدی روایت طبیعی و مستند گونه فیلم را آسیب زده است. ضمن اینکه اصولا این گونه رقصِ سماع، مخصوص قونیه و دراویش آن جا است و در کردستان آن چنان رایج نیست. صحنه های زیبا و هزار رنگ تنبور نوازیِ دسته جمعی یارسانی ها به اندازه کافی واقعی و تأثیر گذار بودند.

تحقیقات کامل و جامع در مورد تنبور و آیین عرفانی “یارسان” که از زبان دکتر بهمن کاظمی، پژوهشگر و موسیقی دان شنیده می شود، به حق مهم‌ترین نقطه قوت فیلم و  پاسخ بسیاری از ناگفته ها در مورد این ساز عرفانی و باستانی است.

تنبور در سفر دور و دراز چند هزار ساله اش به همه جا سفر کرده و در مناطق مختلف اسامی مختلف یافته است. منجمله در خراسان دو تار نام گرفته و نوازندگان ابتدایی و اصلی اش ساکنان کُرمانْجِ شمال خراسان (ایلی از کردهای ایران که در همه جای ایران پراکنده شده و به زبان خاص کُرمانجی سخن می‌گویند) بوده‌اند.

بزرگانی از خطه خراسان که من می‌شناسم، عثمان حق پرست و غلامعلی پور عطایی از جنوب خراسان و حاج قربان سلیمانی و حسین یگانه و فرزندش محمد یگانه از نوازندگان بنام شمال خراسان هستند.

نقطه قوت دیگر فیلم تنبور نوازی و آواز خوانی همزمان خانم دنیا کمالی بود که تأثیر شدیدی بر مخاطب می گذاشت و در حالی که آواز خواندن زنان در شرایط فعلی ایران، تابو و ممنوع است، انتخاب ایشان به عنوان نوازنده و خواننده بسیار انتخاب هوشمندانه ای بود.

دنیا ترانه بسیار زیبایی می‌خواند و در پایان فیلم هم پیامِ خود، مردم سلحشور کرد و فیلمساز را یکجا به مخاطبین می دهد که:

“به امید روزی که هرکس به جای اسلحه، سازی در دست بگیرد.”

رمز و راز تاثیر تنبور بر روح و جان ما نیز همین است که تنبور، حافظه تاریخی چند هزار ساله قوم و نژاد ما است، حافظه‌ای که شاهد همه پیروزی‌ها، شکست‌ها، فراز و فرودها و غم و شادیِ تمدن کهنسال ایرانی بوده و در وجود نماینده خلفِ قوم ما، یعنی مردم سلحشور کردستان و در قامت تکیده سازی که به ظاهر چوبی و پوستی و سیمی خشک است، متبلور شده است.

خشک سیمی خشک چوبی خشک پوست

از کجا می‌آید این آوای دوست؟

بانگ گردش‌های چرخ است اینکه خلق،

می نوازندش به تنبور و به حلق.

حامد اسماعیلیون: جمهوری اسلامی چگونه در امور داخلی کانادا دخالت می‌کند؟

حامد اسماعیلیون: جمهوری اسلامی چگونه در امور داخلی کانادا دخالت می‌کند؟

در نخستین روز این کمیسیون تعدادی از فعالان سیاسی کشورهای چین، هند و روسیه و همچنین #حامد_اسماعیلیون فعال سیاسی و سخنگوی سابق انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز #ps752 در باره روش‌های دخالت این کشورها در امور داخلی کانادا شهادت دادند.

حامد اسماعیلیون: عدالتی برای خانواده‌های قربانیان وجود ندارد

چهار کشور خسارت دیده در انهدام هواپیمای اوکراینی با موشک‌های سپاه پاسداران جمهوری اسلامی، شامل کانادا، اوکراین، بریتانیا و سوئد، روز چهارشنبه ۵ ژوئن، رسماً از جمهوری اسلامس یه دلیل سرنگون کردن عمدی پرواز پی‌اس ۷۵۲ به دیوان بین‌المللی دادگستری شکایت کردند.

آمریکا یک شی ناشناس را در آسمان کانادا ساقط کرد

فرماندهی دفاع هوافضای آمریکای شمالی (NORAD) به‌دستور جاستین ترودو یک شی ناشناس که وارد حریم هوایی کانادا شده بود را بر فراز قلمرو «یوکان»، در شمال غرب کانادا، در نزدیکی آلاسکا، سرنگون کرده است.

حمایت ترودو از زنان و دختران ایرانی در روز جهانی دختر

جاستین ترودو، نخست وزیر کانادا، روز سه شنبه ۱۱ اکتبر، در پیامی به‌مناسبت «روز جهانی دختر»، با تأکید بر مبارزات اخیر زنان و دختران در ایران، گفت کانادا از آنها حمایت می‌کند.

راهپیمایی و تظاهرات ایرانیان بزرگشهر تورنتو

بیش از ۳۰ هزار تن از ایرانیان بزرگشهر تورنتو، روز شنبه ۱۹ نوامبر، در هوایی سرد و برفی، به دعوت انجمن خانواده‌های قربانیان فاجعه سرنگونی پرواز پی‌اس ۷۵۲ در یک راهپیمایی و تظاهرات بزرگ شرکت کردند.

باید عدالت را جایگزین انتقام کرد

آینده سیاسی، اجتماعی و اقلیمی ایران تا چه حد متأثر از انفجار احتمالی خشم‌های فروخفته خواهد بود؟ آیا می‌توان خشم به حق بخش بزرگی از مردم و رفتارهای خشونت‌آمیز ناشی از آن را مهار کرد و در مسیری سازنده برای دستیابی به مطالبات آزادیخواهانه بکار گرفت؟

تاریخچه آموزش زبان فارسی در بزرگشهر تورنتو از آغاز تاکنون

پروانه میثاقی، در آستانه بازگشایی مدارس و نیاز جامعه ایرانی-کانادایی شمال تورنتو به آموزش زبان فارسی به کودکان و نوجوانان، در گفتگویی با پرژن میرور، از تاریخچه تأسیس کلاس‌های آموزش زبان فارسی به دانش آموزان ایرانی تبار و امکان تشکیل دوباره مدرسه آموزش زبان فارسی در شمال تورنتو می‌گوید.

از انقلاب مشروطه چه درسهایی می‌توان آموخت؟

انقلابيون سال ۵۷ نه تنها درسی از انقلاب مشروطیت نگرفته بودند بلکه در مسیر خلاف خواست‌های انقلابيون دوران مشروطه حركت کردند.
اگر با آغاز جنب اعتراضی مهسا، ایرانیان در مسیر انقلابی دیگر قرار گرفته‌اند، چه درس‌هایی می‌توانند و باید از دو انقلاب گذشته بیاموزند؟

نمایشگاه کتاب بدون سانسور در کانادا

ششمین نمایشگاه کتاب بدون سانسور در تورنتو روزهای ۱۴ و ۱۵ ماه می ۲۰۲۲ در شهر تورنتو برگزار شد.

امیدها و خطرها برای آینده ایران

به نظر تورج اتابکی در حال حاضر به جای حذف یکدیگر به یک هم‌شنویی ملی نیاز داریم.
«پاکستانی کردن و بن سلمانی شدن ایران کاملا محتمل است و ساده انگارانه است که این احتمالات را در سپهر سیاسی ایران جدی نگرفت و برای فهم آن آماده نبود.»

انفجار یک اتوموبيل روی پل مرزی آمریکا و کانادا

بر اثر انفجار یک اتوموبیل بر روی پل «رنگین کمان»، که مرز مشترک آمریکا و کانادا است و روبروی آبشار نیاگارا قرار دارد دو تن کشته و یک تن مجروح شدند.

انقلاب ٥٧ و زخم‌هاى آن

انقلاب ٥٧ و زخم‌هاى آن

در جامعه‌اى كه هر گروه، هر حزب يا هر ايدئولوژى و طرفدارانش، ديگرى را قبول ندارند و همه ديكتاتورهاى كوچكى هستند، هرگز آزادى به دست نمى‌آيد.
٤٥ سال از انقلاب (شكوهمند يا نكبت) مي‌گذرد و هنوز يك اپوزيسيون يك دست و آزاديخواه نداريم!

البرز که می رفتیم

البرز که می رفتیم

در گزارش اختصاصی #پرژن_میرور صحنه‌هایی از مستند «البرز که می‌رفتیم» و گفتگو با کارگردان مستند و چند تن از فارغ التحصیلان سابق دبیرستان البرز و یکی از دبیران سابق معروفترین نهاد آموزشی مقطع متوسطه در ایران پیش از انقلاب را ببینید.

خاطره‌های جنایت پرواز پی‌اس ۷۵۲

خاطره‌های جنایت پرواز پی‌اس ۷۵۲

انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز PS752 در ادامه فعالیت‌های متمرکز بر #دادخواهی ، اقدام به انتشار سه کتاب تازه با عنوان‌های « نباید نوشته می‌شد- جلد ۱ »، « نباید نوشته می‌شد- جلد ۲ » و«سرخ در آغوش آسمان» کرده است.

به خبرنامه پرژن میرور بپیوندید

Join our mailing list to receive the latest news and updates

You have Successfully Subscribed!

Share This

Share This

Share this post with your friends!